Femke Halsema best goed in handhaving

En de politie ook

Universiteit van Amsterdam, afgelopen week. Studenten beginnen met een klein kampement op het Roeterseiland. Tentjes, vlaggen, chants. Free Free Palestine… De handhaving van het UvA-protest verliep uiteindelijk volgens het boekje. Vandalen en opruiers kregen zowel de ruimte, als hun vet.

Een groep jongemannen betreedt het kamp op Roeterseiland en laat zien dat het snel gedaan is met de vermeende vreedzaamheid zodra er wordt uitgedaagd. Fakkels worden beantwoord met rake klappen, met stukken hout. De politie doet vooralsnog niks. De man die de klappen uitdeelt, blijkt bij talloze protesten aanwezig te zijn geweest de afgelopen tijd - van een kleine brugblokkade in de oude jodenwijk van Amsterdam tot de escalatie bij het Holocaustmuseum, waar hij enige faam verwierf door met zijn megafoon bovenop een politiebus te klimmen.

Professioneel agitator of niet, het wordt sowieso duidelijk dat bepaalde externe groeperingen zich bij het protest hebben gevoegd, waaronder Samidoun, een clubje dat in Duitsland verboden is vanwege antisemitisch activisme en dat op sociale media paradeert met leuzen als ‘Lang leve oktober 7’. Bij Nieuwsuur verschijnt in de loop van de week een zeer twijfelachtige woordvoerder namens de demonstranten, van wie beeldmateriaal online staat waarop hij te zien is bij het graf van een woordvoerder van de marxistische-revolutionaire terreurorganisatie Popular Front for the Liberation of Palestine (wiki), onderdeel van de PLO. De toon is gezet, het beeld wordt bepaald.

Later op de avond en in de nacht, wanneer het kamp op Roeterseiland is uitgebreid en van meer barricades is voorzien, ruimt de politie het alsnog met enige voortvarendheid op. De grimmige sfeer van de middag was niet geweken. De ME ontruimt, de politie verricht wat aanhoudingen, van enig groot letsel is geen sprake.

Daarop volgt een blokkade van het Binnengasthuisterrein, waar behalve het opwerpen van blokkades ook vernielingen aan het straatmeubilair en het Binnengasthuis - een gebouw van de UvA - worden aangericht. Er wordt voor ‘honderdduizenden euro’s aan kunst stuk gemaakt’. Pro-Palestijnse en antisemitische leuzen wisselen af met fascismeverwijten jegens de politie. De studenten en overige aanwezigen hebben nu echt het vrijstaatgevoel van een fiere rebellie. Zij tegen het systeem, en fúck dat systeem - yeah! Allemaal voor Gaza, natuurlijk.

In de avond gaat de politie opnieuw tot ontruiming over, na een aangifte van lokaalvredebreuk door de universiteit. Demonstranten spuiten brandblussers leeg op de politie, gooien met stenen en nadat de demonstratie richting het Rokin is gedreven, gooit iemand ammoniak naar agenten van de ME. Politiebusjes worden beklad, de banden leeggelopen. De ammoniak triggerde een charge maar wederom is er geen groot letsel bij demonstranten. De volgende dag zijn er opnieuw demonstraties en opstootjes, waarbij de politie voornamelijk kiest voor verdrijving.

Demonstranten, docenten van de UvA en andere sympathisanten beklagen zich vanaf de eerste ontruiming in de media en op internet over vermeend politiegeweld tegen zogenaamd vreedzame demonstranten, die een nobele zaak dienen. Ze verwijten de UvA, de politie en de burgemeester allerlei vormen van onredelijkheid. De kijker thuis hoort safe space sneeuwvlokken die zich wel het recht op vernieling, vandalisme, antisemitisme en agressie tegen de politie willen toe-eigenen, maar in dramatisch huilen uitbarsten wanneer hun acties (tamelijk milde) consequenties blijken te hebben. Zoals Rébecca Franco, onderzoeker aan de UvA, tijdens de raadsbehandeling van het demonstratieverloop op vrijdag:

Gedurende de week werden de ordeverstoringen een waar mediaspektakel. Het is gezellig op internet en niet in de laatste plaats omdat mensen elkaar vinden in schampere commentaren jegens de studenten. Dagenlang ziet het publiek namelijk studenten, docenten, aangewaaide activisten en dubieuze organisaties die met veel krijs in hun stem twijfelachtige tweeregelige chants opdreunen maar zodra iemand een microfoon onder hun neus drukt, kunnen ze niet toelichten waar ze precies voor of tegen demonstreren of weigeren ze domweg te antwoorden op vragen over hun eigen protest. Enkele journalisten krijgen te maken met agressie en belaging, waaronder AT5, Tom Staal namens GeenStijl en Pim Sedee van De Telegraaf. Ook Sarah Bakker van PowNed moet het ontgelden, maar brengt tegelijkertijd tamelijk nuchter de knulligheid van het protest in beeld.

Onderwijl zien de toeschouwers ter plekke en thuis hoe eerst het Roeterseiland en daarna het Binnengasthuisterrein wordt gevandaliseerd, welke vernielingen er zijn aangericht en hoe de algehele houding van de demonstranten is jegens hun universiteit en het openbaar gezag. Behalve dat ze ‘voor de Palestijnen’ zijn, en eisen dat de UvA alle academische banden met Israël verbreekt, wordt het niemand precies duidelijk wat het doel is van de demonstratie, laat staan het nut van de vernielingen.

Ergernis krijgt de overhand over intentie en het gejammer over politiegeweld, dat tamelijk aantoonbaar niet aan de orde lijkt te zijn, wordt met hoongelach onthaald.

Velen vinden dat de politie eerder en harder had mogen of moeten ingrijpen, maar burgemeester Halsema geeft in diverse media-optredens blijk van haar afwegingen tussen het demonstratierecht, vrijheid van meningsuiting en handhaving van de openbare orde. De studenten zijn enigszins losgeslagen, maar niet doorgeslagen en vormen behalve voor hun eigen imago geen acute bedreiging voor de omgeving of de politie.

Wanneer er wel wordt ingegrepen, gebeurt dat gelukkig niet op dezelfde manier zoals bijvoorbeeld tegen de coronademonstraties van een paar jaar geleden. Daarbij werd alles uit de kast getrokken - waterwerpers, paarden, honden. Ditmaal wordt veel beheerster met de wapenstok gewapperd en richt de handhaving zich primair op het opbreken van de blokkade, minder op het arresteren van participanten. Ze worden uiteengedreven en spilfiguren worden door Romeo’s uit hun midden geplukt totdat de demonstratie nagenoeg als vanzelf uiteen valt.

Het geweeklaag over vermeend politiegeweld is daarmee net zo’n holle galm geworden als de leuzen die de studenten niet konden of wilden onderbouwen.

Op televisie bekent de rector van de UvA dat hij in gesprek is geweest met actievoerders die hun eisen gemaskerd en in het Engels kwamen overhandigen. Hij heeft dus feitelijk geen idee of hij met studenten sprak, of met externe activisten of leden van bepaalde belangengroepen. De rector gaat af als een gieter, maar het demasqué van de demonstranten is hiermee ook compleet.

Burgemeester Halsema heeft de vrijheid van meningsuiting voldoende ruimte gegeven om iedereen een positie in het spektakel te kunnen bieden. Het bredere publiek zag vandalisme en hoorde vale kreten door demonstranten die volop de handhaving tartten, steeds opgevolgd door tamelijk terughoudends optredens van de politie. In de beeldvorming komen de ordeverstoorders er beduidend slechter af dan de ordehandhavers. In Gaza is ondertussen niets veranderd, laat staan verbeterd.

Enfin. We zijn er nog niet. Vandaag is het zaterdag 11 mei en vanmiddag verzamelen zich allemaal onfrisse en nog minder frisse clubjes om de ‘aanhoudende Nakba’ te herdenken op de Dam. En u weet: mensen van de pro-Palestijnse persuasie herdenken doorgaans niet in stilte. Wijsheid gewenst, burgemeester en politie.

Instant Update: De T. had inzage in appgroepen van UvA-demonstranten. Je verwacht het niet, maar het is allemaal ontzettend onfris, en erger.

Bonusvideo. En hier heeft Halsema verdorie ook nog gelijk in