Zorgelijke demografische ontwikkelingen

Een discussie die gevoerd móet worden

Geef het een duur woord, kies een straatterm of maak er internetjargon van: cijfermatig feit blijft dat de bijkans ongebreidelde, nauwelijks geregisseerde instroom van migranten tot grote en groeiende problemen leidt, van culturele constipatie tot vastlopende levens. En daar moeten we het wel degelijk dringend over hebben.

De hoorzittingen met de beoogde bewindspersonen zijn voorbij. Het was een week van kleine tribunaaltjes waarin niet de capaciteiten maar de karakters van het nieuwe kabinet op het schavot stonden, aan wie nog een laatste kans werd geboden zich van al hun eigen opvattingen te ontdoen teneinde keurig de rangen van een getolereerd gedachtengoed krap en gesloten te kunnen houden.

Politiek gezien is er niets veranderd; dinsdag staan ze allemaal bij Willy op het bordes. De tribale dans om te kwader trouw uitgelegde betekenissen leerde ons wellicht meer over enkele oppositieleden dan over de nieuwe kliek die volgende week in Vak K plaatsneemt. Met name Ines Kostic van de Dierenpartij wist goed gelijke tred te houden met Stephan van Baarle van DENK in een wedloop wie het vaakst ‘omvolking’ en ‘racisme’ in steeds dezelfde vraag eindeloos kon herhalen.

Fleur Agema, als een van de laatsten aan de beurt om voor het Kamertribunaal te verschijnen, had er genoeg van en beet terug.

Maar nu de logistiek

Waar het een week lang om woordjes en vermeende betekenissen van uitdrukkingen ging, kwam niet aan bod wat deze Grote Demografische Veranderingen in Korte Tijd - grodevikt© - in de praktijk betekenen. Niet in theoretische of cultureel-ideologische zin, maar in puur logistieke betekenis. Je kan zorgelijke demografische ontwikkelingen proberen te framen als racisme, zoals bijvoorbeeld maar zeker niet uitsluitend Maarten Keulemans deed bij Marjolein Faber, maar uiteindelijk zal ook hij moeten erkennen dat het primair een probleem van te weinig plek is.

Volgens het CBS groeide de bevolking in 2022 met 235.000 buitenlandse migranten (instroom min vertrek van Migratieachtergrondërs zoals in deze tabel geturfd). Dat is pak ‘m beet tweemaal Leiden erbij in een jaar. Die allemaal willen wonen en werken, eten en schijten, sporten en studeren, en het zijn allemaal mensen die zowel vrijetijdsbestedingen zoeken als medische verzorging behoeven.

Vermoedelijk hintte de altijd in rationele verhoudingen denkende Pieter Omtzigt daarop toen hij deze week in reactie op het het hoorzittingentheater twitterde dat ‘een goede discussie over demografische ontwikkelingen wel hard nodig [is]’, hetgeen hem per direct op een verwijtende sneer over ‘#normalisering’ kwam te staan van NRC’er Bas Haan, die verzuchtte dat de zorgen om demografische ontwikkelingen inmiddels ‘kabinetsbeleid’ zijn.

Ja. En dat werd verdomme tijd, Haan.

Leiden is niet toevallig gekozen in de vergelijking hierboven. In een column voor Nieuwe Revu zette ik in september 2022 de instroom af tegen de (publieke) voorzieningen in Leiden, omdat op dat moment in de eerste helft van 2022 ongeveer één Leiden aan nieuwe Nederlanders was binnengekomen, per het CBS. Dat is sindsdien dus bijna verdubbeld tot een instroom van 235.000 Migratieachtergrondiërs in 2022. Onderstaand fragment moet u dus zelf nog even verdubbelen tot twéé Leidens in één jaar:

Wat betreft publieke voorzieningen telt de Sleutelstad twee ziekenhuizen, 27 basisscholen en negen middelbare scholen. Daarnaast zijn er twee universiteiten en een hogeschool plus vier instellingen voor middelbaar beroepsonderwijs. Voor cultuur en ontspanning kunnen Leidenaren kiezen uit ongeveer 75 kroegen, acht musea, twee bioscopen, een filmhuis, drie theaters en twee popzalen. Het aantal sportclubs kon ik zo snel niet achterhalen, maar misschien begint het punt al door te schijnen: dit is wat je zo’n beetje nodig hebt om ruim een ton burgers scholing, zorg en vertier te bieden. Is dat allemaal bijgebouwd in de eerste helft van 2022?

[…]

Zelfs als alle nieuwkomers kanspakkers met toekomstperspectief zouden zijn (wat niet zo is, want het zijn vooral Afrikanen en Arabieren uit de achterhoede van de culturele, religieuze en democratische wereldcompetitie), heeft Nederland geen sociale, culturele of bakstenen ruimte voor hen.

[…]

Leiden telt ongeveer 60.000 woningen. Dat is wat je nodig hebt om 125.000 burgers te herbergen. Als alle immigranten mogen blijven en hun familie laten overkomen, nog veel meer. Die huizen zijn er niet en komen er voorlopig ook niet, en bovendien hadden de overige 17,6 miljoen mensen in Nederland ook al te weinig woningen om onderling te verdelen.

Hoe is het toch mogelijk dat iedere discussie over deze aanwas gesmoord wordt in verwijten van racisme, of erger? Deze droge getallen hebben op zichzelf geen ideologie en behoeven ook nauwelijks nog een goede discussie: die vereisen vooral een structurele aanpak, en rap een beetje.

Geen huizen, geen taal, geen toekomst

Het maakt niet uit of je spreekt over omvolking, zorgelijke demografische ontwikkelingen, grodevikt of - verzin nog eens wat debiels om de vrome vuurpelotons mee te foppen - transdemografische dysforie, het feit is dat er domweg geen huizen zijn voor de aanwas aan de vele en voornamelijk volwassen nieuwkomers.

Niet alleen telt Nederland 30.000 daklozen (CBS, maart 2024) en stellen jongeren hun ‘eigen leven’ en gezinsvorming vaker langer uit omdat ze noodgedwongen moeten blijven thuiswonen, deze week verscheen een demografische studie van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (Nidi), waarin een dalend geboortecijfer direct gekoppeld wordt aan stijgende huizenprijzen:

‘Sinds 2010 is het geboortecijfer in Nederland aan het dalen. In dezelfde periode zijn de huizenprijzen sterk gestegen, waardoor het lastiger is geworden voor jongvolwassenen om een betaalbare, kindvriendelijke woning te vinden. Deze twee ontwikkelingen lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. In regio’s waar de huizenprijzen het sterkst zijn gestegen nam het geboortecijfer het meest af. Dit wijst erop dat de stijging van de huizenprijzen een belangrijke rol speelt in de daling van het geboortecijfer.’

Als toekomstige ouders eenmaal een woning hebben gevonden en een gezin stichten, volgt de volgende confrontatie met grodevikt: ‘dalende leesvaardigheid van leerlingen in het funderend onderwijs’, of in simpeler Nederlands: toenemende ongeletterdheid. Zelfs aan de Radboud Universiteit in Havana aan de Waal kunnen ze er niet omheen: ‘De zorgelijke daling in leesvaardigheid van leerlingen wordt mede bepaald door de taal die zij thuis spreken.’

Maarten H.J. Wolbers, hoogleraar Onderzoek van onderwijs aan de Nijmeegse universiteit, deed op basis van bestaande datapunten zijn eigen berekeningen en concludeert in het tijdschrift Sociale Vraagstukken dat ‘9 procent van de daling in leesvaardigheid kan worden toegeschreven aan de rol die de thuistaal speelt’. Die thuistaal is, zo begrijpt u, geen Nederlands. Sinds 2003 daalt leesvaardigheid sneller onder niet-Nederlandse taalsprekers dan onder de - eveneens niet de goede kant op bewegende - Nederlandse moedertaalsprekers.

Bron: Onderzoek Wolbers, via Sociale Vraagstukken

Dit onderzoek raakt aan nog een ander aspect van de zorgelijke demografische ontwikkelingen: de afkalving komt van onderaf. De groeiende instroom uit veel Arabische en Afrikaanse landen en regio’s is - u had het misschien zelf ook al door - niet vergeven van architecten, ingenieurs of zelfs apothekers. In migrantengezinnen met on- of lagergeschoolden neemt tussen 2003 en 2022 de leesvaardigheid gigantisch af. Wolbers:

‘Voor leerlingen met ouders die basisonderwijs of (een van de voorlopers van het) vmbo hebben behaald, is het percentage dat thuis Nederlands spreekt drastisch gedaald. In 2003 bedroeg dit percentage 87 procent; in 2022 63 procent. Een afname dus van 24 procentpunten. Ter vergelijking: voor leerlingen die ouders hebben met een diploma in het hbo of wo is de afname in dezelfde periode 8 procentpunten geweest.’

Onmacht en onkunde zouden hier een inteeltneef kunnen hebben in onwil - er zijn domweg steeds meer migranten die geen of onvoldoende Nederlands leren. Dat komt de integratie niet ten goede en dat is niet alleen een handicap voor de nieuwkomers zelf, het zorgt ook voor een verdere verwijdering tussen de autochtone en allochtone bevolking.

Een bevolking die over omvolking gaat spreken, doet dat niet omdat ze thuis heimelijk door de oude speeches van Adolf H. aan het bladeren zijn, maar omdat ze het voor hun ogen zien gebeuren. Degenen die er een ‘-theorie’ van maken, zijn soms te kwader trouw maar meestal voornamelijk slechts iets chagrijniger dan gemiddeld op bestuurders die zó incompetent zijn gebleken om migratie in goede banen te leiden, dat de politieke weigering om die goede discussie over demografische ontwikkelingen te voeren op bewust beleid is gaan lijken.

En de media, sja - veel media worden ondertussen zo uitgekotst vanwege hun onwil om feiten te benoemen en daar zowel cijfers als conclusies aan te verbinden, dat er ook nog een (online) smaldeel is dat het woord omvolking blijft gebruiken omdat ze hun eigen taal en betekenis niet laten afnemen door journalisten als Maarten Keulemans of Bas Haan. Die, zo is het ook nog eens, zelf door de benepenheid van hun eigen bubbel gegijzeld worden. Want als Haan of Keul de cijfers, de discussie en de vragen zoals ze hierboven staan opgesomd zouden gaan delen en verdedigen, liggen ze razendsnel uit hun eigen sociale kring. Daar word je sneller uitgevolkt dan je ‘grodevikt’ kunt zeggen.

Leiden in last

Zo worden we dus wel allemaal gegijzeld in een status quo die verdomd veel op een vicieuze cirkel lijkt. Het goede nieuws is dat het gehele stuk hierboven laat zien dat je best over zorgelijke demografische ontwikkelingen kunt spreken zonder ook maar één keer de islam erbij te halen.

Immers, daarvoor is het probleem veel te divers (no pun intended): hoogopgeleide expats uit A-landen drijven de woningprijzen in de steden op (maar ook in de regio rond bedrijven als ASML). Arbeidsmigranten uit Oost-Europa en Azië, die seizoenstomaten plukken en Uber Eats-fietsen besturen, claimen de goedkopere woningen. Haast geen van allen leren ze zelf Nederlands, want ze komen vaak niet met de intentie om te blijven. En zo wel, dan zoeken ze een eigen gemeenschap waarin ze ook geen Nederlands spreken. Daarin vinden ze de buitenlandse studenten, die onderling alles verengelsen, en daarmee ook het koffietentje op de hoek en het restaurant op het plein.

Zo rommelt Nederland verder. In een Verkenning Bevolking 2050 die het CBS vrijdag uitbracht, is een prognose te vinden die stelt dat heel Nederland in 2050 een bevolkingsverhouding heeft zoals de grote steden nu al kennen: ongeveer half om half. Waarbij de autochtone helft gemiddeld ouder zal zijn dan de medelanders.

Bron: Jan Latten op X

Neem hierbij ook nog mee dat het CBS sinds 2022 een andere methode voor herkomstbepaling hanteert en vanaf de derde generatie spreekt van (autochtone) Nederlanders wanneer beide ouders in Nederland geboren zijn. De migratie-achtergrond komt dan in de statistieken te vervallen.

Hoewel er natuurlijk wat voor te zeggen is om een kind van in Nederland geboren Marokkaanse, Chinese of Spaanse ouders als autochtone Nederlander te beschouwen, voelt het toch een beetje als een wegpoetsmethode wanneer je, in weerwil van wat velen graag zouden willen, niet óók een eerlijke en open discussie (dus zonder brandmerken, stigma’s en nazistische complotverwijten) kunt voeren over niet alleen het cijfermatige vraagstuk ‘waar laten we al die mensen’ maar ook over hoe het land er in 2050 uit ziet, wanneer er volgens het CBS meer dan 20 en tot wel 22 miljoen inwoners van Nederland zullen zijn.

Dat zijn 170 Leidens in last.

Een jaar lang 25 procent korting op een maand- of jaarabonnement. Van 6 naar 4,50 euro per maand of slechts 45 euro voor een jaar! Aanbod geldig tot 2 juli:

Eerder over de gemene hoorzittingen, het gedoe over vermeende betekenissen van het woord omvolking en het gedonder rond Bosma en Keti Koti: