Activistische hoogleraren geven staatsomroep een Judaskus

Een closeread van een elftal drogredenaars

Gaslighting, kent u die uitdrukking? Dat is wanneer iemand u probeert te vertellen dat ú gek bent. Dat úw ogen en oren u bedriegen. Dat ú aan de verkeerde kant staat. Dat ú een ondermijning bent voor de democratie en de rechtsstaat. Zo iemand is NCTV-ambtenaar Nikki Sterkenburg, die met een elftal hoogleraren probeert de NPO tegen het populisme te beschermen maar daarmee vooral de kritiek tegen de staatsomroep sterker maakt. Hun opiniestuk bij DPG leest derhalve als een Judaskus aan Hilversum. Die gaan we dus eens fijn closereaden.

Het stuk gleed door mijn tijdlijn omdat Nikki Sterkenburg een screenshot op X deelde waarbij ze onderstaat citaat uitlichtte:

Bron: X

De aanleiding voor het opiniestuk van haar en tien andere hoogleraren is onderstaand debatverzoek van BBB over de NPO op 25 november (bron), waar Caroline van der Plas geen meerderheid voor kreeg:

Het opiniestuk van Sterkenburg c.s. gaat nergens in op de kritiek van BBB maar verdedigt de NPO als een soort bastion van onafhankelijkheid. Dus daar sloeg ik aan, op X: “Beroerde en activistische ‘journalistiek’ van de staatsomroep moet bekritiseerd kunnen worden door iedereen. Vooral als de NOS geen zelfreinigend vermogen toont maar staatshulptroepen inschakelt (Nikki = NCTV-ambtenaar) om kritiek als democratie-ondermijning te gaslighten.”

Dat gaslighten begint al bij haar eigen rol: Sterkenburg staat niet als ambtenaar maar als hoogleraar onder het stuk, dat samen met tien anderen is geschreven - mensen met titels als “Hoogleraar Journalistiekwetenschap” of “Hoogleraar Lokale Publieke Omroep” en “Hoogleraar kennis en strategische beleidsadvisering” en “Hoogleraar politieke communicatie”. Allemaal op het snijvlak van media, communicatie en politiek dus, die schrijven dat ándere mensen de NPO niet mogen politiseren. Ja, dank u voor de voorzet hoor!

Dubbele petten, subsidietitels en desinformatie

Het gaat echter al mis bij Sterkenburg zelf. Zij is fulltime NCTV’er en haar hoogleraarschap is een bijzonder hoogleraarschap. Wat een beetje een verdekte term is voor ‘positie gefinancierd door externe partij’. In haar geval zijn dat onder andere de uiterst links-activistische Stichting Democratie & Media (“Bijzondere prioriteit: tegengaan van moslimdiscriminatie” - wiki) en de Stichting Veronica (waar Balie-directeur Yoeri Albrecht de baas is).

Onafhankelijk? Ik vraag het u af: Sterkenburg - oud-journalist en in die hoedanigheid al jaren met dubbele petten, bijbehorende prijzen en dus een dubieuze track record getooid - werkte al voor de NCTV toen ze in november 2024 tot bijzonder hoogleraar Onderzoeksjournalistiek werd gesubsidieerd. Ze is trouwens ook vice-voorzitter van de bekende feestcommissie, het 4 en 5 Mei Comité. Petjes, posities, poen en publiek geweten, allemaal in één LinkedIn. Je moet haar in ieder geval nageven dat ze het tenminste niet probeert te verbergen.

Hoewel, misschien toch een beetje: onder het opiniestuk ontbreekt het woordje “bijzonder” voor haar naam, waarmee dus ten onrechte de indruk wordt gewekt dat ze niet bijzonder zou zijn een echte hoogleraar is. Dat alleen al is desinformatie. Vanuit dat uitgangspunt roept ze dat je de NOS niet mag bekritiseren. Dapper, wel. Moeten we nu die tien andere hoogleraren ook checken op nevenfuncties en belangen, of zou dat te snel naar institutioneel wantrouwen en dus democratische ondermijning gaan rieken?

Laten we eerst maar eens naar de closeread van het groepscollege Onderwerp U Gezagsgetrouw aan de Publieke Omroep gaan. De tekst van de hoogleraren is cursief (originele tekst hier), de rest is van NN.

‘Aanvallen op de NPO verzwakken de democratie’

(Hun titel, niet de mijne - BN)

De recente motie van de BBB om een ‘debat’ te beginnen over de zogenaamd activistische NPO is een weinig verhulde aanval op onze publieke omroep.

Boem, de openingszin van elf hoogleraren poneert direct een grove aantijging door een suggestieve interpretatie in een keiharde stelling te gieten: BBB pleegt een “aanval” op de NPO. Om die opinie kracht bij te zetten, plaatsen de auteurs het woord debat tussen aanhalingstekens alsof een debatverzoek ineens geen democratisch middel meer is. Ze verwerpen vervolgens iedere nieuwsgierigheid naar de suggestie of de NPO activistisch is of kan zijn middels het woordje “zogenaamd” en maken vervolgens met een retorisch trucje alle lezers medeplichtig aan hún lezing, door te spreken over “onze” publieke omroep in plaats van de publieke omroep.

Dit is een beetje het ding, dames en heren hooghartigen hoogleraren: lang niet iedereen herkent zich in “onze” publieke omroep, wat wellicht ook verklaart waarom BBB graag een debat wil over de NPO. Iets dat toch in een open democratie gewoon mogelijk zou moeten zijn, aangezien de belastingbetaler de NPO financiert en de politiek over de toekenning van subsidies aan de NPO beslist. Hallo wetenschap, bent u onafhankelijk, of iets te diep persoonlijk geïnvesteerd?

[Die aanval] past in een bredere internationale trend van toenemende politisering van de media.

Media politiseren zichzelf niet? Heeft Volkskrantchef Pieter Klok nooit gezegd dat de coronapandemie ertoe noopte dat media en overheid “met één mond moeten spreken”? Dezelfde Klok die er begin 2025 voor pleitte om in naam van de democratie ‘op te staan tegen sociale media’? Nogmaals Klok, die niet over migratie wil berichten om ‘populistische krachten geen wind in de zeilen te geven’? Neutrale, objectieve journalistiek of activisme met gepolitiseerde motieven, waarde hoogleraren?

Over populisme gesproken. Zat Peter Vandermeersch als NRC-zetbaasje niet ooit avond aan avond in DWDD om zich tegen het populisme van de PVV te keren? Heeft voormalig AD- en NRC-hoofdredacteur Hans Nijenhuis nooit gezegd dat zijn Algemeen Dagblad ook Geert Wilders premier zou kunnen maken als Mark Rutte een interview weigert? Of is dat laatste geen politisering maar misschien ‘slechts’ morele chantage door ‘vrije’ pers?

En hebben jullie onlangs de X-accounts van Ron Fresen (inmiddels opgeheven) en Gerri Eickhoff (woedende NOS-pensionado) bekeken? Of ooit de tijdlijn van oud-NOS-baas Hans Laroes op Twitter en thans BlueSky doorgescrolld? Als dat geen naar links leunend activisme is, dan is NN objectief, neutraal en volstrekt gebalanceerd. (Laroes is tevens een directe collega van Sterkenburg bij 4 en 5 Mei, over netwerkcorruptie gesproken.) En vergeet Taco Zimmerman niet, omroepbons bij AvroTros die namens de NPO bepaalt dat Nederland niet deelneemt aan het Songfestival omdat Israël ook meedoet. Neutraal? Publieke taak? Niet politiek? Ammehoela - maar wel met instemming van NOS-coryfee Gerri Eickhof:

Dit zijn slecht poppetjes & anekdotes maar je moet echt ziende blind zijn om niet te kunnen beschouwen binnen welke links-progressieve bandbreedte het overgrote deel van de media (en zeker de NPO) opereren. Trump sowieso slecht, Brussel per definitie goed, islam best knuffelbaar, klimaat de grootste zorg, stikstof levensgevaarlijk, christenen achterlijk, plattelandsjongeren dom & boeren agressief, en Zwarte Piet is racisme. Is dat allemaal neutraal? Is dat niet activistisch? Is dat geen politisering? Zijn jullie stekeblind en Oost-Indisch doof, hoogleraren?

Enfin, we vervolgen dapper onze weg door het stuk:

Vergelijkbare retoriek duikt ook op in landen als Polen of Hongarije, waar de democratische rechtsstaat al langer en heftiger onder druk staat.

Oh nee! RETORIEK! In een vrij land! Vergelijkbare retoriek hoor je ook in vrije landen als België, Engeland, Frankrijk, de Verenigde Staten en in nog veel meer landen waar de rechtsstaat op min of meer vergelijkbare wijze functioneert als in Nederland. Overal waar media zijn, is kritiek op de media. Ooit de NPO zelf wel eens over FOX News gehoord en zo ja, mag het andersom wel? Dit is ‘academische’ retoriek van een niveautje ‘je mag geen wodka aanprijzen omdat in landen als Rusland ook wodka wordt gedronken’. Elf hoogleraren komen hier dus mee aanzetten hè. ELF!

Juist daarom moeten we scherp zijn: kritiek op de publieke omroep mag en moet, maar als machthebbers publieke omroepen delegitimeren ondermijnt dit een belangrijke pijler van onze nieuwsvoorziening.

Waarom zou je publieke omroepen niet mogen delegitimeren? De politiek beslist over de publieke omroep, dan moet je toch ook kritiek kunnen formuleren en binnen die kritiek kunnen twijfelen aan legitimiteit, neutraliteit en inhoud van de nieuwsvoorziening? Vooral wanneer niet alleen die nieuwsvoorziening opzichtig gekleurd is (de Israël-berichtgeving van de NOS en bijkans de hele NPO is abominabel, onzorgvuldig, soms domweg leugenachtig en vaak ronduit activistisch) maar ook de interne checks & balances daar geen correctie op toepassen (hallo NPO Ombudsman!).

De suggestie dat de media ‘macht’ hebben die gecontroleerd moet worden berust op een hardnekkig misverstand. Media moeten onafhankelijk kunnen werken om burgers betrouwbare informatie te kunnen geven over politieke en maatschappelijke onderwerpen.

Media hebben geen macht? De NPO heeft een miljard per jaar te verbranden maar zou met de begroting waar een klein Afrikaans land van zou kunnen eten geen invloed op de publieke opinie uitoefenen? Zo’n beetje driekwart van alle kranten in Nederland is van één uitgever - DPG - maar dat centraliseert geen macht, invloed of opiniesturing? Ja natuurlijk moeten media onafhankelijk kunnen werken (u kunt derhalve hier abonneren op dit volstrekt onafhankelijke, niet aan NPO, DPG of subsidie gebonden muurkrantje, of daar doneren - red.) maar mag de bedrijfscultuur binnen die media niet bevraagd worden? Mag je hen geen spiegel voorhouden als ze dat zelf niet doen?

Of moeten we het doen met kruimels van zelfreflectie, bijvoorbeeld wanneer NRC door het stof gaat vanwege het onthullen van het werkelijke (en nota bene feitelijk navorsbare) standpunt van informateur Hans Wijers over Dilan Yesilgoz - hij vindt haar een feeks - nadat hun eigen abonnees woedend worden over zulke feiten omdat het wel eens de verkeerde politici in de kaart zou kunnen spelen? Zelden zagen we een krant zo kruipen voor hun eigen gestaalde kaders (én de macht), en we hebben het hier over hetzelfde Belgenblaadje dat door hetzelfde publiek juist werd gevierd om de karaktermoorden op Pieter Omtzigt en Ronald Plasterk.

Media hebben absoluut wél macht. En media geven absoluut níet altijd “betrouwbare informatie”.

Het is daarom niet alleen misplaatst om media weg te zetten als een machtsblok dat ‘gecontroleerd’ moet worden door politieke partijen, maar dergelijke retoriek komt ook gevaarlijk dicht bij een inbreuk op het fundamentele recht op mediavrijheid en verbod op censuur. De journalistiek moet de politieke macht controleren. Niet andersom.

Als de politieke macht de journalistiek financiert (en dus de burgers van een democratisch land daar via hun belastingafdracht de rekening voor moeten betalen, wat bij een niet gering aantal mensen als gedwongen winkelnering aanvoelt), dan heeft de politiek wel degelijk iets te zeggen over de structuur, organisatie én handelswijze van deze media. Alleen al daarom zou het goed zijn om dat debat eens openlijk te voeren.

Journalisten moeten de macht controleren maar burgers die de journalistiek (gedwongen) financieren zouden ook het recht moeten hebben om die journalisten te kunnen controleren. Een krant kun je opzeggen als de inhoud je niet bevalt. De NPO niet. Dáár wringt de schoen in een land waar steeds meer mensen zich steeds minder herkennen in de berichtgeving, de bias en de door hen beleefde opiniesturing door “onze” publieke omroep.

Dat is geen activisme: het is hun functie. Pluriformiteit is een kernwaarde van ons omroepstelsel. Juist in ons unieke Nederlandse bestel, met een rijke verscheidenheid aan landelijke, regionale en lokale publieke omroepen is er ruimte voor een grote diversiteit aan onderwerpen, invalshoeken en meningen in de informatievoorziening. Een diversiteit die onze samenleving reflecteert.

Deze passage kunnen we qua closeread gevoeglijk overslaan wegens nietszeggende dooddoeners en gestolde clichés in een marketingpraatje over De Ideale NPO. Het feit dat BBB een debat wil over de NPO, suggereert immers dat niet iedereen zich in die vermeende “diversiteit” gereflecteerd ziet.

Dit is een goede zaak: een diverse publieke omroep is van groot belang voor een gezamenlijk referentiekader en een gezond publiek debat. Internationaal onderzoek laat zien dat een gevarieerd nieuwsaanbod en een sterke publieke omroep hoekstenen zijn van een gezonde democratie. Daarom roepen wij politici met hart voor democratie en rechtsstaat op: koester een sterke, onafhankelijke publieke omroep.

Nog meer dooddoeners om bovenop de vorige dooddoeners te stapelen. Alsof je van Eva Jinek via het Achtuurjournaal direct naar Pauw & De Wit doorschakelt. Divers. Hoeksteen. Democratie. Rechtsstaat. De dogma’s van het blindelingse vertrouwen in media die precies binnen dezelfde bandbreedte denken, werken en communiceren als deze elf hoogleraren (en hun kennissen, vrienden of collega’s in diverse nevenfuncties van de Nederlandse netwerkcorruptie.)

Voer een kritisch debat over organisatie, programmering en journalistieke keuzes, maar wel met feiten, niet met verdachtmakingen. Een instituut opbouwen is veel moeilijker dan het afbreken. Termen als ‘activisme’ en ‘staatsomroep’ zijn ongefundeerd, misleidend en schadelijk.

Voorbeeld van wat nóg schadelijker is? Voorbeeld: Kees Berghuis. Was in 2001 al persvoorlichter van de VVD in Den Haag. Daarna werd hij politiek adviseur voor MinFin Gerrit Zalm. Daarop volgde een uitstapje van acht jaar naar RTL, waar hij chef politieke redactie was (een dubieuze overstap, zeker vanuit journalistiek perspectief). Van 2015 tot 2025 was hij de mannetjesmaker van Mark Rutte en de hele VVD-fractie in de media. En nu? Nu is hij omroepdirecteur van Omroep WNL. Sindsdien hebben partij-archeologen Annemarie Jorritsma uit haar tombe opgediept om bijkans dagelijks de politiek te becommentariëren. Hoe is dat geen staatsomroep? Hoe is dat niet misleidend? Hoe is dat niet activistisch?

En ook: waarom MAG dit soort openlijke netwerkcorruptie zomaar, zonder voorwaarden of transparantie of zelfs maar een afkoelingsperiode tussen werken voor de premier en werken voor een publieke omroep waarover je geen “staatsomroep” mag zeggen van Nikki Sterkenburg?

Bron: LinkedIn van NPO-VVD’er Kees Berghuis

Persoonlijke anekdote want waarom ook niet: toen Bert Huisjes nog de baas was bij WNL was ik eens op een eindejaarsbarbecue van de omroep. Aanwezig waren onder andere Dilan Yesilgoz (toen nog VVD Kamerlid met mediaportefeuille) en Madeleine van Toorenburg (CDA) en nog een derde Kamerlid op wiens naam ik ff niet kan komen, ik meen een D66’er. Bert Huisjes klom op een stoel voor een toespraak en ten overstaan van al zijn personeel bedankte hij niet de omroepmedewerkers voor hun harde werk (en dat hij hen afbeulde, is inmiddels gevoeglijk bekend, want daarom moest hij weg en zit Berghuis er nu), maar dankte hij in ronkende woorden de aanwezige politici voor hun inzet voor het bestaan van WNL.

HOE IS DAT GEEN STAATSOMROEPSGEDRAG? Laat staan onafhankelijke journalistiek.

Bij BNNVARA zit op hun beurt overigens avond aan avond de hele klapper linkse oud-politici, zoals Diederik Samsom, om de formatie te duiden - waarbij het GroenLinks-geluid opvallend hard klinkt en Yesilgoz de hele tijd wordt aangevallen omdat ze weigert de belofte te breken dat ze niet met GroenLinks in een coalitie zal stappen. Is dat geen uitoefening van invloed? Is dat geen politisering van de journalistiek? Is dat onafhankelijkheid?

Chris is er bij, op X

De NPO is plusminus achthonderd jaar geleden opgericht met penningen die door leenheren in dienst van de staat uit de zak van arme horigen werden geklopt en het is sindsdien helaas vreselijk moeilijk gebleken om het zogenaamde instituut weer af te breken. Tien jaar terug moest Hilversum het nog doen met een schamele 750 miljoen euro. Inmiddels is dat een miljard - en wordt de volledige goegemeente van omroepbaasjes, krantencollega’s, namen uit de talkshowklappers en dit bosje laaghangende hoogleraren aangerukt om te weeklagen over een kleine bezuinigingsronde en om een ietsiepietsie politieke kritiek op de NPO te smoren in collectieve klaagzangen.

Juist in een tijd van terechte zorgen over groeiende gevoelens van polarisatie, verspreiding van desinformatie en het verlies van een gedeelde beleving van de werkelijkheid zou de politiek zich eensgezind sterk moeten maken voor een onafhankelijk publiek bestel.

Ja, we zouden ons inderdaad hard moeten maken voor een onafhankelijk publiek bestel. Dat kan kleiner, goedkoper, zonder BN’ers de hele wereld over te laten vliegen voor spelshows van, voor en met BN’ers en door open, kritische en ook politieke debatten te houden over de berichtgeving, de valkuilen van dogma’s, netwerkcorruptie en de manier waarop de NPO z’n macht en invloed aanwendt om zowel omroep-kritische politici verdacht te maken als kijkers een beperkt aantal “toegestane” narratieven op de mouw te spelden binnen een krappe marge van voornamelijk linksprogressieve moraal.

Dat gebeurt allemaal door mensen die tonnen verdienen uit de zak van de belastingbetaler en binnen de NPO ook nog eens alle ruimte krijgen voor broekzak/vestzak-constructies in productiehuizen, talentenkeukens of Thaise restaurants waar alleen met contant geld afgerekend kan worden. Méér kritiek zou gezond zijn en wat nóg beter zou zijn, is een enorme correctie op deze totaal uit de hand gelopen hobby van een altoos kleiner wordend groepje gelijkhebbers, die altijd en eeuwig hun “argumenten” laten doodlopen in de cul-de-sac van de subtiele facisme-suggestie:

De geschiedenis en de wetenschap leren dat de prijs voor het alternatief zeer hoog is.

Ga toch weg joh, omroep-apostelende fopwetenschappers. De prijs voor het alternatief is helemaal niet hoog, die is maar 50 euro per jaar, of voor altijd maar 40 als u deze kortingslink gebruikt, en hoeft maar 5 euro te zijn als u het bij een eenmalige donatie houdt. Of pak het eerste jaar voor de helft - ja sorry hoor ik krijg geen miljard per jaar of een elftal hoogleraren om mijn belangen te behartigen dus moet ik het maar zo doen. Dank voor uw aandacht voor deze kwestie! En saneer de NPO!

Wie zijn die hoogleraren eigenlijk?

Wouter van Atteveldt, hoogleraar communicatiewetenschap, Vrije Universiteit Amsterdam;
Marcel Broersma, hoogleraar media en journalistieke cultuur, Rijksuniversiteit Groningen;
Alyt Damstra, hoogleraar kennis en strategische beleidsadvisering, Universiteit van Amsterdam;
Mark Deuze, hoogleraar mediastudies en in het bijzonder journalistiek, Universiteit van Amsterdam;
Yael de Haan, hoogleraar Lokale Publieke Omroep, Rijksuniversiteit Groningen en lector journalistiek Hogeschool Utrecht;
Natali Helberger, hoogleraar recht en digitale technologie, Universiteit van Amsterdam;
Sanne Kruikemeier, hoogleraar digitale media en samenleving, Wageningen Universiteit;
Nikki Sterkenburg, [BIJZONDER - BN] hoogleraar onderzoeksjournalistiek, Vrije Universiteit Amsterdam;
Damian Trilling, hoogleraar journalistiekwetenschap, Vrije Universiteit Amsterdam;
Rens Vliegenthart, hoogleraar strategische communicatie, Wageningen Universiteit en
Claes de Vreese, hoogleraar politieke communicatie, Universiteit van Amsterdam.

---

En wat die NCTV van Sterkenburg betreft….

Het duurt echt niet lang meer voordat NPO-kritiek vanuit staatswege onder ‘rechts-extremistische ideeën’ wordt geschaard. Bron: het halfjaarlijkse dreigingsbeeld dat deze week (9 december) werd gepubliceerd.

---

Bonuslolletje. Met zulke vrienden…

Bron: XR op X

Nog niet zo lang geleden beklommen de staatsrebellen van XR het staatsomroepgebouw van de NOS omdat ze de berichtgeving over Israël niet Hamasvriendelijk genoeg vonden (iets waar de NOS niet over berichtte omdat XR gevuld is met zowel hun eigen ideologische overtuigingen als hun eigen buren, vrienden, familie en kinderen) en nu wil XR ineens méér geld voor de NOS. Lachen.

---

Laten we de paniek positief blijven beschouwen!

---