Brussel heeft haast om Moldavië in te lijven
Opzij, opzij, opzij, wij hebben ongelooflijke haast!
De lidstaten van de EU begonnen niet allemaal als lid. De meeste zijn tussentijds toegetreden. Daar is een procedure voor. Daaraan is een meestal langdurig proces gekoppeld. Er zijn criteria voor uiteindelijke acceptatie als lid.
Dat werkte goed. Toen Oostenrijk lid werd in 1995 gebeurde er niets. Het proces had ervoor gezorgd dat het water als het ware op gelijk niveau stond toen de sluisdeur openging. In 2004 werden er echter in een klap tien landen lid. De procedure was versneld doorlopen en er waren grote effecten direct na toetreding. Zo kwam er een exodus van arbeidskrachten naar de Westelijke lidstaten op gang.
Ik ben lid van de delegatie voor Moldavië en dat land heeft besloten de procedure voor toetreding te doorlopen, daarin gesteund door een recente stembusuitslag. Dat is geen sinecure want er zijn forse problemen: economie, rechtsstaat, mensenrechtenschendingen, vrouwen en minderheden moeten nadrukkelijk worden beschermd, de gevangenissen zijn bepaald geen schoolvoorbeeld van hoe het hoort en er zijn opmerkingen over het bestuur.
Een fors deel van de arbeidsbevolking is al vertrokken naar de EU. Dat kan omdat een Moldaviër op aanvraag ook een Roemeens paspoort krijgt. Maar er is ook een geopolitiek probleem. Het land ligt ingeklemd tussen Oekraïne en Roemenië, is daarmee een toekomstige toegangspoort naar de EU en een buitengrens, en een deel van het land is helemaal niet onder controle. Dat is Transnistrië, een op Rusland georiënteerd deel van het land dat zich zelfstandig heeft verklaard in 1990.
In de discussie over Moldavië gaat het voortdurend over de Russische invloedsfeer en de oorlog in Oekraïne. Dat overschaduwt het inhoudelijke toetredingsproces in mijn ogen.
Leningen en giften (maar geen risicoschatting)
Er is al forse financiële steun gekoppeld aan het toetredingsproces. De Europese Commissie leent ook nog ambtenaren uit om de benodigde stukken te schrijven en de Moldavische regering te ondersteunen in het proces. Er is een ongelooflijke haast.
Recent sprak de regering in een bijeenkomst in Brussel de hoop uit in 2027 toe te treden. Zelfs de Europese Commissie, ondanks eerdere ervaringen blij met deze recordsnelheid, vindt 2029 waarschijnlijker. Maar dan is nog meer hulp nodig. De Europese Commissie heeft daar nu een speciale constructie voor opgetuigd, bestaand uit leningen en giften.
De Europese Commissie heeft tegen de regels in geen risico-inschatting gemaakt bij het voorstel. Daar heb ik ondertussen schriftelijke vragen over gesteld. De rapporteur was een Roemeen, sterk betrokken bij het land. Hij was groot voorstander van het voorstel, negeerde mijn amendementen op grond van het geldende cordon sanitaire, en prees uitgebreid de snelheid van dit alles.
Het voorstel omvatte onder andere digitalisering van het transport terwijl het land nog bezig is om spoorwegen te renoveren die in verwaarloosde staat zijn. Ook gaan allerlei ngo’s in Moldavië geld krijgen om ‘mee te praten’ met de ontwikkelingen. Een bijzonder vreemd verhaal is dat als het plan voor deze financiering voor Moldavië toch niet doorgaat het land alsnog een ‘bijzondere overbruggingsfinanciering’ krijgt. En mocht zelfs dat in het gekste geval niet doorgaan, dan nog krijgen Moldavische ngo’s hun geld - omdat die buitengesloten zijn van uitsluiting van EU-geld. Daarnaast mag Moldavië ook aanspraak blijven maken op andere EU-potjes. Dit is een extraatje.
Brussel koopt Moldavische toetreding met subsidies
Donderdag 30 januari stemde het Europees Parlement. Met 74 stemmen voor en 21 tegen (waaronder mijn stem) werd het stuk aangenomen. De grote haast was ook merkbaar in de stemming zelf: met een noodvaart ging de voorzitter er doorheen. De begrotingscontrolecommissie had ook voorstellen ingediend. Al deze aanvullende voorstellen, waaronder de inzet van een onafhankelijke rekenkamer en transparantie inzake de bestedingen, werden afgewezen als ‘onnodig’.
Toch gaat het om bijzonder veel geld als je naar de economie van Moldavië kijkt. Er komt straks meer dan 10% van het BNP uit EU-subsidies. Kan een land dat überhaupt verwerken?
Mijn tegenstem was echter niet alleen maar vanwege het ontbreken van een analyse vooraf, het ontbreken van controle tijdens het proces en achteraf, het ontbreken van een overzicht van wie uiteindelijk het geld krijgt, of het sowieso uitbetalen aan ngo’s. Ik vind het hele idee dat je voortgang in het toetredingsproces kunt kopen ongezond. Er is namelijk meer dan economische ontwikkeling.
Wie denkt dat je met subsidies corruptie kunt bestrijden, het gevangeniswezen humaner kunt maken en de twijfelende helft van de bevolking ook enthousiast kunt maken voor de EU, onderschat de menselijke factor. Straks zijn op papier alle maatregelen doorgevoerd maar is er praktisch niets veranderd, behalve dat het land dan lid van de EU is. Mensen en samenlevingen kunnen groeien naar een hoger niveau. Maar dat gaat in zijn eigen tempo.
Je kunt een plant niet sneller laten groeien door aan de bladeren te trekken, ook niet als je dat aan de EU uitbesteedt.
— Auke Zijlstra is Europarlementariër namens de PVV. Voor NN schrijft hij over het wel en vooral wee in Brussel. Op X is hij te vinden als @EconoomZijlstra. Zijn eerdere Berichten uit Brussel zijn te vinden op deze pagina.
Normaliter is de commentfunctie alleen open voor paid subscribers. Omdat Auke een volksvertegenwoordiger is, zijn ze onder zijn bijdragen voor allen geopend.
Een goed, doordacht en analytisch stuk. Dank hiervoor.
NGO's zijn de knokploegen van de globalisten, of van links als je globalisten in die hoek indeelt. NGO's hebben door overheidssubsidie oneerlijk veel meer invloed dan burgers in politieke partijen. Kwalijk deze machtsuitbreiding, het verschilt niet veel van wat Rusland in Oekraine doet. Iets sluwer door geen geweld te gebruiken.