Benjamin Netanyahu toont ons wie wij zijn

Bij Bibi brandt nog licht

Premier Benjamin Netanyahu is de verpersoonlijking van het kwaad. Hij hongert Gaza moedwillig uit, pleegt genocide op de burgerbevolking, moordt willekeurig journalisten uit en wil de Palestijnen etnisch zuiveren. Dat is de media opinio onder de westerse intelligentsia. Als het even kan moeten de West Bank en zelfs delen van Syrië onder Israëlisch bezettingsbewind komen. Dat laatste is specifiek de overtuiging van Toon Beemsterboer, media-redacteur bij NRC en zelfverklaard lezer van dit nieuwsbriefje.

Hij meende op X te constateren dat ik mij “in allerlei inhoudelijke bochten wring” om de kwade intenties van Netanyahu “niet onder ogen te hoeven komen.” Waar Beemsterboer in al zijn diep gefundeerde eigen overtuigingen geen rekening mee had gehouden, is de mogelijkheid dat ik de acties en uitingen van Netanyahu per definitie niet euvel duid, noch kwalijk vind. Als buitenstaander heb ik helemaal geen mening over de politiek van de premier van Israël, noch over zijn persoon. Het is niet mijn land en het is niet mijn premier, en ik ben slechts oppervlakkig bekend met de interne politieke perikelen in Israël. In dat opzicht ben ik slechts toeschouwer.

Draadje. Tevens haakje voor deze nieuwsbrief

Als sterk aan westerse waarheden gehechte en zeer bij deze oorlog betrokken observant echter, vind ik de moed van de Israëli’s onder leiding en aanvoering van Netanyahu juist een verademing, een verfrissing en een voorbeeld voor het Westen dat ik zou willen zien: vastberaden, doortastend en met een rotsvast geloof dat je - ondanks alle interne verschillen, zienswijzen en problemen - zelf verantwoordelijk bent voor je eigen culturele voortbestaan en culturele overleving. Kom daar nog maar eens om, in het larmoyante Westen dat van verveling, vertwijfeling en zelfverwijten uit elkaar valt.

Disclaimers, een vervelende verschoningsgewoonte

Maar natuurlijk is er nuance. Netanyahu is tegelijkertijd een levende disclaimer voor mensen die Israël steunen maar ook een retorische vluchtstrook willen hebben om de treurige beelden van verwoesting, honger en menselijk leed uit Gaza op te parkeren. Niet dat het bij de meeste Israël-haters veel zin heeft, maar door te erkennen dat Netanyahu een twijfelachtige politicus of zelfs een moreel gemankeerd mens is, kun je niet alleen opponenten van Israël en de oorlog tegemoet komen, maar ook je eigen geweten een beetje sussen bij de aanblik van zoveel menselijk leed dat zich onmiskenbaar voltrekt. Er is geen enkele reden om dat te ontkennen (en dat kan zonder Netanyahu of de IDF vuige, onoorbare en onbewijsbare kwade motieven toe te dichten).

Er is bovendien voldoende grond voor disclaimers over Bibi. Israël wordt - los van de oorlog in Gaza - geplaagd door hoog oplopende interne perikelen die volgens sommigen zelfs existentieel kunnen zijn voor het voortbestaan van de hele staat. Er woedt een machtsstrijd tussen het Hooggerechtshof en het politieke leiderschap en Netanyahu is verdachte van fraude en omkoping in meerdere rechtszaken. Al voor de oorlog vonden wekelijkse politieke protesten plaats. In de Likoed-regering zetelen bovendien de orthodoxe fracties van Bezazel Smotrich en Itamar Ben-Gvir, twee politieke extremisten die (centrum-) linkse Israëli’s doen gruwelen.

Los van hun radicaal religieuze of rechts-extremistische politieke opvattingen hebben deze heerschappen sinds 7 oktober regelmatig uitlatingen gedaan over het Palestijnse volk die de morele rede en ratio van de Israëlische strijd tegen Hamas ondermijnen. Ben Gvir is tegen humanitaire hulp. Hij wil de Gazastrook volledig veroveren en de Palestijnen verdrijven. Smotrich deelt die opvattingen en pleitte daarnaast voor de “volledige verwoesting” van Gaza.

Nou zijn dat geen woorden die Netanyahu zelf gebruikt, maar tegen hemzelf lopen dus al jarenlang rechtszaken voor verdenkingen van fraude en omkoping. Daarmee is hijzelf ook een doelwit van kritiek. Een Israëlische premier hoeft echter niet af te treden zolang er geen vonnis is. De oorlog houdt de rechtszaken enigszins op maar de procedures zijn niet stilgelegd. Netanyahu kan zich dus, de aantijgingen daarover ten spijt, niet volledig verschuilen achter de strijd tegen Hamas om zich te vrijwaren van vervolging. Wel koopt hij een beetje (politieke) tijd als premier.

Israël is voorts een parlementaire democratie met een rechtsstaat en vrijheid van meningsuiting. Burgers mogen in vrijheid demonstreren tegen Netanyahu, zijn regering en de manier waarop de oorlog in Gaza gevoerd wordt. Hun regering en rechtsstaat is hun zorg, hun probleem en hun verantwoordelijkheid - niet die van de rest van de wereld. De regeringsformatie is legitiem. Dat kun je over het leiderschap in Gaza en de West Bank niet zeggen, noch over ongeveer alle omliggende islamitische landen in de Arabische wereld. Bij de volgende verkiezingen, volgend jaar oktober, kunnen Israëli’s desgewenst wél andere keuzes maken. En ook daarop heeft de rest van de wereld geen invloed.

Bij Bibi brandt nog licht

Dus nu, na al deze disclaimers, het omgekeerde verhaal: Benjamin Netanyahu is een leider die laat zien dat in het huis van vrijheid, democratie en rechtsstaat dat het Westen heeft gebouwd tenminste érgens nog het licht brandt. Dat is bijzonder bemoedigend in een tijd van algehele westerse maatschappelijke malaise, institutionele zelfhaat en culturele erosie. Een ziekte waaraan Toon Beemsterboer, zijn krant en vele anderen in de zogenaamde elitaire kringen van Nederland helaas sterk lijden.

En: Netanyahu laat ons zien wie zij zijn. Dat levert geen fraai plaatje op.

[KLEINE NOOT: voor wie verder wil lezen en daarvoor een betaald abo overweegt: op de subscribe pagina wordt om een creditcard gevraagd, maar als je ‘other payment options’ selecteert, kun je o.a. Apple/Google Pay of iDeal gebruiken. Dank u.]