Vijf jaar vrij, negentien jaar vrees

Beslagen ramen belemmeren zicht op de realiteit

Hartelijk zondag! Wat eerder vandaag, want dit Nieuwsbriefje bevat enkele ARC-video’s die u wellicht interesseren en qua lengte niet onder werktijd bekeken kunnen worden - maar wel op een druilerige zondag. Bovendien is het een licht stichtelijk tekstje geworden, dus dat is dan ook wel weer passend voor de Dag des Dinges Daarboven.

Het was een vreemde week. Ergens op de vage lijn tussen perskaart en persoonlijke uitnodiging was ik met Timon “Spartacus” Dias en twee andere vrienden afgelopen week te gast op de eerste ARC Conference - de Alliance for Responsible Citizenship, een initiatief van barones Philippa Stroud (een alleraardigste mevrouw waar ik nooit van had gehoord), met Jordan Peterson als grootste uithangbord.

De conferentie werd gehouden in London, de afgelopen weken een van de meest afzichtelijke decors van “pro-Palestijnse” demonstraties die op z’n vriendelijkst “antizionistische” optochten zijn, maar in werkelijkheid vooral parades van platte, luide en schorgeschreeuwde jodenhaat met een ondertoon die een omslag naar een escalerende ontploffing richting geweld vrij duidelijk laat horen.

Jordan Peterson ligt niet bij iedereen lekker (waar ik deels nog wel in kan komen ook maar onder de streep is hij echt wel a force for good) en op de 1500 zielen tellende conferentie liepen Eva Vlaardingerbroek en Raisa Blommestijn ook rond, wat voor sommigen reden was om ongezien aan te nemen dat het een of andere diepconservatieve wappie-bijeenkomst was. Dat was het zeer zeker niet.

De grondtoon was heus vrij conservatief, met een vleugje god en gezin en daarmee sowieso conservatiever dan ikzelf ben, maar met een diepere nadruk op de fundamenten van westerse vrijheden rond de constructief opgestelde vraag: hoe behouden we onze waarden en waardigheid in tijden van woke capitalism, cronyism (kapitalistisch nepotisme), identitaire geestesnood bij met name de jongere generaties, en bedreiging door wezensvreemde culturen en religies (of liever: die ene specifieke islamitische religie), die zo hard aan de rafelranden van de sociale cohesie trekken dat maatschappelijke ontwrichting dreigt.

Philip Guston - City Limits (1969)

Onder de sprekers en panelleden waren staunch conservatives als de zojuist gewipte Amerikaanse Speaker of the House Kevin McCarthy en (kansloze) presidentskandidaat Vivek Ramaswamy, maar ook progressief-liberalen als Jonathan Haidt, die een praatje hield over de psychologische schade die sociale media onder jongeren aanrichten, en Michael Shellenberger, die een presentatie gaf over hoe het klimaat niet acuut in gevaar is maar wel pleitte voor kernenergie als schoner alternatief.

Daarnaast was Ayaan Hirsi Ali present, eloquent als altijd, evenals haar man, Niall Ferguson. We kregen een tirade tegen cronyism door hedge fund miljardair Sir Paul Marshall, die bij mij herinneringen opriep aan Wall Street-belegger Steve Eisman (bekend van The Big Short, waar Steve Carell hem portretteert onder de naam Mark Baum), omdat in de zaal behoorlijk wat onepercenters aanwezig waren en hij zich niet inhield in wat ik zelf in ieder geval een van de beste speeches van het congres vond:

Het werd in die zin dus echt geen bijeenkomst van mensen die het op voorhand allemaal met elkaar eens zijn. Statements vóór de overleving van Israël, zoals door Ayaan Hirsi Ali of Konstantin Kisin geuit, werden niet per definitie door iedereen met gejuich onthaald - een bewijs dat het publiek echt divers was, zowel in afkomst en etniciteit als in ideologische overtuigingen. Het werd daarmee wel degelijk een debat over en tussen ideeën, waarbij de organisatie één aspect goed bewaakte: het mocht géén congregatie van gedeelde moedeloosheid worden, maar een groepsdiscussie over hoe het dan wél beter kan, beter moet en hoe we dat - de naam zegt het al - als responsible citizens kunnen aanvliegen. (Meer video’s via het ARC YT-kanaal.)

Een en ander neemt niet weg dat ik zelf na anderhalve dag (van drie dagen) al enige recalcitrantie voelde opborrelen jegens het netwerkaspect van het geheel, vooral omdat bezoekers op dit soort conferenties vaak een Instagram-versie van zichzelf proberen te zijn door in hun paasbeste kloffie acte de présence te geven. Succes is immers een keuze die je uit kunt stralen met een strak giletje, scherpe schoenen of opvallend gesoigneerde gezichtsbeharing. Liep ik daar weer, in een spijkerbroek en op m’n sneakers, omdat ik 0 (zegge: nul) stropdassen bezit. Then again, we dineerden op een van de avonden met een zeer illustere gezelschap (ik moet me hier inhouden om niet schaamteloos te gaan namedroppen, ik zal het houden bij een ‘ik heb verschillende internationale helden de hand geschud en gesproken’), en daartussen zat een investeringsmiljardair die zelf ook gewoon op All-Stars liep, dus zo stijf was het nou ook weer allemaal niet.

Wat het nog meer een vreemde week maakte, was dat we dagelijks berichten lazen over Palestijnse optochten en protesten op verschillende plekken in de stad, maar wijzelf tijdens uitjes naar SoHo, Piccadilly of wandelingen langs de Thames geen onvertogen woord gehoord hebben - London lag er zo open en multi-etnisch bij als je maar voor kunt stellen, met de Britse beleefdheid nog altijd hoog in het vaandel. Toch voelde je de sluimering van gevaar en ondermijning, die ook met een mengeling van stelligheid en afschuw werd verwoord door aanwezigen als Douglas Murray, Ben Shapiro en Konstantin Kisin. De toespraak van die laatste over hoe de barbaren al voorbij de voordeur zijn, is echt een must-see mengeling van komedie, kritiek en des poedels kern:

Wat het ook een vreemde week maakte, is dat GeenStijl de vijfjarige onafhankelijkheid vierde op 1 november, de slotdag van de conferentie. In de afgelopen weken liet het al jarenlang door velen en uit verschillende hoeken irrelevant verklaarde weblogje weer eens zien dat ‘irrelevantie’ een rekbaar begrip blijkt, of geheel in lijn van de postmoderne Newspeak precies het tegenovergestelde betekent. Het was geen lichte reis, verre van. Mediahuis gaf ons een jaar of drie. Anderen nog minder. Iemand uit onze voormalige inner circle van de bedrijfsvoering zei “Ik denk 50/50 kans op overleven”. Maar we vierden toch maar mooi het eerste lustrum als onafhankelijk bastionnetje van nieuws, satire en vrijheid van letter en geest. Het voelt als een uitgestelde beloning, maar ook als bewijs dat het kleine groepje makers van ‘s lands grootste weblog nog altijd niet de enigen zijn die denken dat het er toe doet, wat we doen. Een uiterst rustgevende gedachte.

Een dag later, 2 november, was het 19 jaar geleden dat Theo van Gogh werd vermoord. Ik liep met Timon door de Tate Gallery langs een expositie van Philip Guston te dwalen. Die schilder was mild geobsedeerd door de KKK en later de Holocaust, maar zijn ‘blauwdrukken’ over raciaal en ideologisch extremisme passen ook naadloos op de huidige tijd van oprukkend islamofascisme. Ik voelde de lijn uit zijn verleden (de man leefde van 1913 tot 1980) via 2 november 2004 doortrekken naar de huidige oorlog tegen Hamas, alles waar zij voor staan en hoe hun handlangers altijd al onder ons waren (in cultuur, media en academia), en nu groeien in zowel getal als gretigheid. Het werd tussen de bedrijven door derhalve een ietwat rommelig cursiefje voor Revu, met hopelijk een heldere kern: er zijn te veel mensen die verzuimen door de ramen van de realiteit te kijken.

De organisatie van ARC probeerde met een positieve mentaliteit te zoeken naar oplossingen. Dat gaf een zekere energie, maar als ik naar binnen kijk, voel ik vooral hoe de beklemming alleen maar groter is geworden. Vijf jaar vrijheid van GeenStijl weegt amper op tegen negentien jaar groeiende vrees sinds de moord op Van Gogh. De vele anekdotes over hoe joden opnieuw in angst moeten leven - in het vrije westen - drukken zwaarder dan welke optimistische story arc over westerse waarden dan ook. Want je kan ze benoemen en beschrijven zo veel je wilt, zolang ze niet intrinsiek doorleefd worden uitgedragen (maar juist als schuld en zonde worden meegezeuld), zul je er niet mee winnen van een vijandige, ondermijnende ideologie die alle tijd van de wereld heeft om zijn eigen heilstaat na te streven. GeenStijl heeft z’n werk voor zich uitgesneden klaar liggen, om het maar met een anglicisme af te sluiten. Wat dat betreft zitten we ook de komende vijf jaar nog wel goed…

Het Revu-cursiefje van deze week:

De beslagen ramen van de realiteit

Philip Guston - The Studio (1969)

Het is op de dag van schrijven 1 november 2023 en een klein weblogje in de onderstroom van de Nederlandse media is vandaag vijf jaar zelfstandig. GeenStijl, misschien kent u het wel. Dik vijf jaar terug werd het disfunctionele neefje door het Vlaamse mediakartel uit de Telegraaf-familie verstoten en roeiden we als redactie op eigen kracht verder. We zullen nooit ergens aan land komen, maar we drijven nog steeds - sneller en wendbaarder dan de logge olietankers van de corporate systeemplafondpers.

Op de dag dat deze column online gepubliceerd wordt door Revu, is het 2 november en de 19e verjaardag van de islamitische slachtmoord op Theo van Gogh. Neergeschoten, de strot afgesneden, een dreigbrief aan Ayaan Hirsi Ali met een slagersmes in zijn borst gestoken. Midden in Amsterdam, bij daglicht. Een memorabele nachtmerrie die nagenoeg ongemerkt voorbij zal gaan. 19 jaar is geen mooi rond getal en vooral: het motief voor zijn dood staat gebeiteld in een ideologie die als een donker wordende wolk over het westen hangt - maar dat is een somber weerbericht waar de meeste media over verzuimen te berichten omdat ze vergeten zijn, of überhaupt nooit geweten hebben, hoe je uit het raam van de realiteit kijkt.

Mainstream media waken namelijk zichtbaar over een wereld zoals zij die willen zien en ze verafschuwen het feit dat het internet de werkelijkheid heeft geëgaliseerd voor allen. GeenStijl is daarvan al ongeveer net zo lang als Theo dood is zowel een levend symbool, als doelwit van verbitterde ouwe mediaboomers als Hans Laroes, Hans Maarten van den Brink of Cees van der Laan - namen dus u wellicht niets zeggen, van mannen die zichzelf ontzettend weldenkende poortwachters van fatsoen en ethiek vinden. Maar niet graag uit het raam van de realiteit kijken, want die komt hen niet uit.

Ik schrijf dit niet om een schouderklopje voor GeenStijl te forceren dat zij ons nooit zullen gunnen, want ik vind het vooral fijn dat het al jarenlang irrelevant verklaarde GeenStijl nog dagelijks de ergernis van ouwe omroepfosssiele en dodebomendino’s werkt, maar vooral vind ik het meer dan spijtig dat een klierderig-satirisch weblog in de tweede helft van z’n ruim twintjarige bestaan steeds vaker degene moet zijn die wél het raam open zet, naar buiten wijst en zegt: kijk, dat is de storm die er aan komt.

De storm die begon met een plaatselijke bui, stomtoevallig precies op de plek waar Theo van Gogh fietste. De storm die Geert Wilders al twintig jaar binnenshuis gebarricadeerd houdt. De storm die soms oplicht in flitsen en een donderklap maar waarvan vooral de dreiging steeds verlamming opwekt. De storm waarvan je hoopt dat het mainstream weerbericht ernaast zit. Maar dat kan niet, als je eerlijk uit het raam kijkt.

Deze column verscheen in Nieuwe Revu 47 - 2023

En dan nog ter aanbeveling: het beste panel van de conferentie - met een schitterende Ayaan naast enkele niet minder indrukwekkende heerschappen, Os Guinness en John Anderson, waarin Hirsi Ali zowel Israël een hart onder de riem steekt als het westen een belangrijke boodschap over de vele zaadjes van vrijheid en vooruitgang meegeeft.

Los van de conferentie maar wel uiterst zinvol: Bill Maher richt zich tot links(-liberalen) om hen te herinneren dat mensenrechten, democratie, controleerbare macht en/of Starbucks en McDonald’s toch echt concepten zijn die voortkomen uit vrijheid, vooruitgang en vrije markten en daarmee haaks staan op alles waar Hamas en hun (religieuze en geopolitieke) handlangers voor staan.