Een veelgemaakte maar vervelende denkfout: als islamitische terroristen geweld plegen uit naam van hun religie, wordt de aanleiding te vaak niet bij de daders gezocht, maar bij mensen die het geloof beledigd zouden hebben.
Zo wilde een Afghaanse franchise van Islamitische Staat vorig jaar gewapende vergeldingsacties uitvoeren tegen de Nederlandse en Zweedse consulaten in Istanbul. Aanleiding: koranverbrandingen, Mohammedcartoons en algehele publieke islamkritiek door een paar westerlingen die de ballen nog hebben om de islam te tarten en te beschimpen.
De aanslag, gepland vanaf 2022 en vorig jaar verijdeld, ging niet door omdat een van de jihadi’s een geweten kreeg en zijn terreurmakkers verlinkte. Toevallig (?) kwamen de details van de losse flodder deze week naar buiten via de NCTV De Telegraaf, kort na de koranverbranding in Arnhem door Edwin Wagensveld.
Niet gek dus, dat vele vingers in Wagensvelds richting wezen, zoals hij ook al de schuld kreeg van de relletjes die moslims in Arnhem veroorzaakten toen Edje een aansteker bij zijn eigen eigendom hield. Zo wist AD-columnist Eus zich in bochten te wringen om de (nota bene mislukte) boekverbranding letterlijk “een vorm van terrorisme” te noemen, maar het fysieke geweld dat er op volgde slechts tot “debiele reactie” te reduceren.
Nou wil ik wat rondvliegend vuurwerk en terrasmeubilair zelf niet tot terreur verheffen, maar Eus trekt de vrijheid van meningsuiting zodanig uit verhouding ten opzichte van reactionaire gewelddadigheden van een agressief groepje gelovigen, dat ik m’n Revu-cursiefje van deze week aan zijn opportunisme heb gewijd. Een stukje ouderwetse polemiek over de voormalige vriend van het blaadje, want hij bepotelt de vrijheid van meningsuiting en daar moet je toch wat van zeggen.
De inkt is echter nog niet droog, of burgemeester Ahmed Marcouch haalt een smerige streek uit. U weet, de koranverbranding door Wagensveld was een reactionair stuntje dat geboren werd uit het voornemen van de Arnhemse gemeenteraad om het hoofddoekverbod voor boa’s op te heffen. Marcouch stond de demonstratie van de eenzame Pegida-strijder toe, om nog geen twee weken later droogjes zijn volgende zet op het schaakbord van de islamisering versus de Grondwet te doen: hij gaat in Den Haag pleiten voor een landelijk verbod op koranverbrandingen.
Zoals DENK ook wil en de voorzitter van de moskeekoepel in Nieuwsuur eveneens bepleitte. Allemaal halen ze hetzelfde foefje uit: niet degenen die zich niet kunnen beheersen tegenover een demonstrant krijgen de zwarte piet toegespeeld (en de lange arm van de wet op hun dak) maar iemand die zijn grondwettelijk recht op vrijheid van meningsuiting gebruikt, wordt - in de retoriek van Eus - tot ‘terrorist’ bestempeld. Het beledigen van de islam zou niet onder de vrijheid van meningsuiting mogen vallen, menen zij.
Marcouch spreekt van “een giftige actie waardoor anderen zich laten provoceren” en daarin proef je de slachtofferreflex van de tere moslimziel: je laten provoceren is een keuze, net als gekwetst of beledigd zijn. Het zijn emoties die onvermijdelijk kunnen opspelen in een vrije samenleving, maar het zijn geen sentimenten waaraan separate bescherming kan of zou moeten worden toegekend. Toch probeert Marcouch dat, door zijn eigen religie als paraplu in te zetten waar die sentimenten zich onder kunnen verschuilen - om een metafoor met een maatschappelijke beerput en een koranvormig deksel maar te vermijden.
Het is goed om in deze context een artikel van Syp Wynia uit 2017 te herlezen, waarin de achtergrond van Marcouch, zijn rol in de islamitische gemeenschap en zijn banden met de Moslimbroederschap (!) in herinnering werden gebracht toen de voormalige Sherrif van Slotervaart net benoemd was als burgemeester van Arnhem. Inmiddels is hij aan zijn tweede termijn bezig. Kan hij daarom wellicht zijn masker als sleeper cell steeds verder laten zakken?
Je zou, met een oog op de tijdlijn van recente gebeurtenissen, kunnen opperen dat Marcouch na het opheffen van het hoofddoekverbod voor handhavers de koranverbranding van Wagensveld toestond om de Pegida-voorman als nuttige idioot (of zal ik zeggen: onvrijwillig slachtschaap?) in te zetten voor een deze politieke escalatie richting een verbod op koranverbrandingen. De trein der democratie dendert verder, net zo lang tot de burgemeester op zijn bestemming is aangekomen en kan uitstappen als sultan.
De vergelijking met die trein komt oorspronkelijk van Recep Erdogan, de islamitische gesel van seculiere, liberale Turken (en vele anderen). Deze despoot begon zijn carrière tot kalief ook als burgemeester. In Nederland staan columnisten als Eus klaar om conducteur te worden op de trein van Marcouch. En de Grondwet, die loopt het gevaar om knipgaten op te lopen, op de plek waar eerst uw vrijheid van meningsuiting zich bevond.
Wees voorzichtig op welke trein je stapt, want sommige lijnen kennen maar één richting en één eindbestemming.
TV-kapper Eus bepotelt vrijheid van meningsuiting
Vijfenhalf jaar geleden verving ik Özcan Akyol op deze plek omdat hij als typecast-Turk mensen moest gaan knippen en scheren. Een gimmick om hemeltergend saaie interviews, die worden voortgesleept door geveinsde interesse, te verhullen onder ambachtelijke vorm. Hij mocht er mooi mee op televisie en mij restte slechts zijn plekje in de leesmap op de koffietafel van zijn kapsalon.
Knippen kan ie niet - een beetje Turk hanteert louter de tondeuse - maar laat gezegd zijn dat ik natuurlijk domweg jaloers ben op hoe iemand die vrij weinig kan toch al jarenlang avond aan avond op de treurbuis te bewonderen is, niet louter als televisiekapper maar als format-figurant bij alles waar die dag vraag naar is. Dat is een talent dat ik nooit heb weten te ontwikkelen.
En het stopt daar niet hè. Behalve zijn babbelschnabbels op de beeldbuis schrijft Eus ook nog driemaal per week in het Algemeen Dagblad ‘over wat hem bezighoudt’ en ook daarbij kun je regelmatig constateren: niet veel. Ik denk dat zijn gage en zijn gogme ver uit verhouding liggen, hoewel hij natuurlijk wel met een lepe gretigheid zijn troefkaart als gewillig hoepelspringend diversiteitstruukje uitspeelt.
Zodoende kun je struikelen over de headline: ‘Radicale moslim-bashers moeten niet raar opkijken als er debiele reacties volgen van terroristen’, waaronder hij uiteen probeert te zetten dat koranverbrandingen ook een vorm van terrorisme zijn, omdat islamitische fundamentalisten geen onderscheid kunnen maken tussen acties van ‘anti-islamhooligans’ en het handelen van een staat die de vrijheid van zo’n individu bij wet beschermt.
Oftewel: het had Theo van Gogh niet moeten verbazen dat Mohammed Bouyeri hem de strot afsneed. De tekenaars van Charlie Hebdo hadden kunnen weten dat een paar jihadi’s hun redactie overhoop zouden schieten. Enzovoorts.
Eus is zelf helaas niet anders gewend dan volgens de laagste verwachtingen beoordeeld te worden. Dat kunnen we allemaal desgewenst driemaal per week lezen in wat hem bezig houdt, maar veel erger voor hem is dat hij de lat van zijn eigen aspiraties ook nooit hoger zal leggen dan het minimale wat er in zijn ontelbare optredens als Deventer diversiteitskoekje van hem verwacht wordt.
Misschien moeten we daarom niet raar opkijken dat juist van deze AD-columnist een debiele reactie volgt op een koranverbranding. Eus gaat immers gewillig mee in het spelletje, want het betaalt lekker en het geeft nog wat roem en aanzien ook. Helaas krijgen zijn lezers daarvoor de kromme retoriek van iemand voor wie opportunisme een volkomen vanzelfsprekende overtuiging is.
Want als het aan Eus ligt, gaat niemand ooit aan radicale moslims vertellen dat het hún taak is om zich niet verlustigd en verblind te vergrijpen aan het uitdagend korte rokje van de vrijheid van meningsuiting. Als gewillig slachtoffer is je mediabereik immers vele malen groter.
Deze column verscheen in Nieuwe Revu 5 van 2024
Kijktip: Douglas Murray bij Winston Marshall (voorheen Mumford and Sons) over hoe lafheid en wegkijken leiden tot onderwerping en misbruik
Ik heb niet zoveel tekst nodig om de omkering van dader/slachtoffer weer te geven. De slachtofferrol waaraan men zich laaft is al lang duidelijk. Ik ben natuurlijk ook geen schrijver, dat is ook waar. Ik tel nooit woorden.
Dus je (Bart Nijman) gaat weg bij GeenStijl (en ik dacht dat je er directeur was) en begint nu zelf te schrijven. Dat vind ik toch hoogst vreemd. Zin/Zinloos ?