2025: Bevrijd van woke maar begrensd in vrijheid?

DEI is dood, maar we moeten sociale media redden

De voortekenen logen niet: het einde van woke is nakende. Steeds meer Amerikaanse bedrijven droppen hun DEI-beleid, inmiddels ook giganten die niet alleen in de Verenigde Staten kantoor houden maar ook in Europa opereren. Daar staat tegenover dat wezelige Europese politici steeds meer ketelmuziek maken tegen de vrijheid op platforms als X en - binnenkort - Facebook en Instagram. Want vrijheid van meningsuiting bedreigt wankelende (progressieve) ideologieën en vestigt te veel aandacht op onwelgevallige ontwikkelingen.

Een dubbeldik januarinummer want deze nieuwsbrief bevat twee Revu-columns. De eerste twee cursiefjes van 2025 zijn vanwege aangepaste kerstdeadlines medio december al geschreven en ingeleverd. In het verleden ging ik daarmee wel eens de mist in want in het staartje van 2022 voorspelde mijn laatste woordje van het jaar de dood van Twitter. Dat platform is sindsdien niet minder omstreden maar wel levendiger en relevanter geworden. Matig geglazenbold destijds, dus.

Ditmaal gaf mijn thermometer in de aars van de internetcultuur betere waarden aan (lees: ik speelde het voorzichtiger en voorspelbaarder), want een kleine maand na het inleveren van onderstaande columns bestaan beide tekstjes middenin de actualiteit. De ene voorspelt namelijk het einde van het woke hersenvirus in 2025 en de andere hoopt dat het vrijere X blijft bestaan. Hou dat maar eens tegen de waan van de dag.

Ten eerste is DEI-beleid in Amerika versneld op zijn retour aan het raken. DEI staat voor Diversity, Equity, Inclusion en dat zijn verzameltermen voor anti-meritrocratische, dogmatisch identitaire praktijken op de werkvloer: personeelsquota voor geslacht en huidskleur, gelijkheid van uitkomst boven gelijkwaardigheid van kansen, en leveringscontracten met derde partijen die niet gesloten worden op basis van productkwaliteit maar op basis van irrationele kwalificaties als een “Black Owned Business” of “LHBTQI+ Friendly Corporation”. Alsof alle andere bedrijven daar vijandig tegenover zouden staan.

DEI is een (ze)loot aan de dode stam van het woke identiteitsdenken dat al langer op universiteiten en in de linkse politiek post aan het vatten was, en kreeg een serieuze groeischeut na de ongelukkige dood van seriecrimineel George Floyd in 2020. Slangenolieverkopers als BLM wisten niet alleen politici maar ook bedrijven op de knieën te dwingen (soms letterlijk) en katalyseerden daarmee de invoering van DEI-beleid. Zogenaamd voor meer ‘inclusie en diversiteit’, in werkelijkheid een verstikkende knie in de nek van vrije bedrijfsvoering.

Maar, om de aanstaande Amerikaanse president te citeren, ‘everything woke turns to shit’. Op de vrije markt bleek DEI zowel een mijnenveld voor marketing als een aanslag op aandelenkoersen. Grote Amerikaanse bedrijven begonnen in de tweede helft van 2024 de stekker uit dat beleid te trekken. De kentering begon nadat de Bud Light-reclame met de als meisje verklede jongeman Dylan Mulvaney in het gezicht van (de aandeelhouders van) Anheuser-Busch explodeerde. Doe-het-zelfketen Lowe’s en tractorbouwer (!) John Deere waren onder de eersten die weer normaal gingen doen, in het najaar volgden onder meer maar niet uitsluitend Walmart, Harley-Davidson en het moederbedrijf van Jack Daniel’s, Brown-Forman.

Dat zijn bedrijven die (kantoortechnisch gezien) vooral binnen de VS opereren. Begin 2025 kwam er een serieuze wereldspeler bij: McDonald’s komt eveneens bij zinnen, communiceerde ‘s werelds bekendste burgerbakker op 6 januari.

Je moet wel even omlaag scrollen in het persbericht want bovenaan prijst Ronald McDonald zichzelf nog heel erg voor de successen van het DEI-beleid in 2024. Dat is een rookgordijn van vettige Big Mac-baklucht. Onderaan staat de nieuwe realiteit: De Mac verruilt de woke ‘representatiedoelstellingen’ voor een ‘inclusieve praktijk die onze bedrijfsvoering laten groeien’. De klemtoon moet je lezen op de bedrijfsvoering, oftewel het gedeelte waar wél geld mee te verdienen valt.

Ook stopt McDonald’s met het programma dat vereiste dat bedrijven in de aanvoerlijnen ook een DEI-standaard moesten hebben. Het programma wordt uitgekleed tot een ‘geïntegreerd gesprek over inclusie’ met leveranciers. Niemand gaat er ooit nog wat over zeggen, betekent dat.

Het mooiste is dat McDonald’s zich beroept op een vonnis van het US Supreme Court uit 2023, waarin het Harvard College werd verboden om studenten aan te nemen (c.q. af te wijzen) op basis van onvervreemdbare raciale kenmerken. De Mac interpreteert dit als een ‘veranderend juridisch landschap’ waartoe het zich wil verhouden. De extreem omfloerste en voorzichtige woordkeus in het statement benadrukt weliswaar dat bedrijven behoedzaam te werk moeten gaan om de toorn van de woke mob niet te wekken, maar vergis u niet: vlak door de inauguratie van Donald Trump beginnen bedrijven uit zichzelf het radicaallinkse postmodernisme uit hun beleid te schrappen.

Dat is júist goed nieuws voor gelijkwaardigheid, want positieve discriminatie verdwijnt. Het levert domweg niet voldoende op, het ergert consumenten dat hun meubelzaak, motorverkoper of hamburgerbakker een mening opdringt over ‘inclusiviteit’, en bij de krijsende meute op de woke wachttorens kun je het bovendien toch nooit goed doen.

Natuurlijk heeft woke nooit echt stevige voet aan de grond gekregen in Nederland of Europa maar dat zal nu überhaupt niet meer gebeuren, aangezien alles wat in Amerika gebeurt overwaait naar het Europese continent. We gaan weer normaal doen en het wordt derhalve een frisse, onbekrompen lente voor het gezond verstand in 2025.

‘More speech, fewer mistakes’

De afschaffing van verstikkend DEI-beleid stopt niet bij stenen ketens of voedsel- en drankproducenten. Ook online wordt verse zuurstof bijgemengd in het publieke debat, al leidt dat binnen de Europese Unie tot zorgelijke discussies en mogelijke bureaucratische dwangbevelen.

Meta, het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp, neemt ook afscheid van DEI. Ook Meta beroept zich op het Hooggerechtshof, wat aangeeft dat bedrijven in het aankomende Trumptijdperk vrezen voor vervolging als ze hun DEI-beleid voortzetten. Omroepambtenaar Eppo Vroom van Skippybal duidde het (derhalve) als een ‘knieval voor Trump’, maar dat is te simpel.